16 Karmapa Rangdziung Rigpe Dordże

Młodość i działalność

16 Karmapa Rangdziung Rigpe Dordże (1924—1981) urodził się w Derdge, we wschodnim Tybecie. Został rozpoznany jako kolejny Karmapa na podstawie listu pozostawionego przez swojego poprzednika, 15 Karmapę Kaczjab Dordże. List ten był tak precyzyjny i nie pozostawiający wątpliwości, że już w wieku 7 lat Rangdziung Rigpe Dordże został intronizowany jako 16 Karmapa w klasztorze Karma Kagju w Palpung oraz w Lhasie, w pałacu świeckiego i duchowego przywódcy Tybetu 13 Dalaj Lamy. 16 Karmapa rozpoczął swoją edukację w Tsurpu – głównej siedzibie Karmapów. Przez kolejne lata pod okiem najlepszych nauczycieli buddyjskich medytował oraz studiował nauki buddyjskie: sutry, tantrę, Mahamudrę oraz Sześć Jog Naropy. Bardzo wcześnie zaczął podróżować, nauczać, błogosławić praktykujących oraz przeprowadzać unikalną ceremonię Czarnej Korony. Karmapa używa Czarnej Korony jako środka: sam jej widok powoduje, że można osiągnąć wyzwolenie. Widok Czarnej Korony albo medytacja na nią dają praktykującemu otwartość, która umożliwia oczyszczenie najgłębszych poziomów umysłu i urzeczywistnienie jego prawdziwej natury. W roku 1944 16 Karmapa rozpoczął pielgrzymowanie do różnych klasztorów buddyjskich, świętych miejsc Tybetu; na zaproszenie rodzin królewskich udał się także z wizytą do Nepalu i Bhutanu. Jako główny dzierżawca jednej z czterech największych szkół buddyzmu tybetańskiego był szeroko uznawanym i cenionym mistrzem medytacji. Wszędzie witano go z szacunkiem, udzielał nauk i błogosławieństw bardzo wielu ludziom. W 1954 roku, w związku z pogarszającą się sytuacją polityczną w Tybecie, 16 Karmapa razem z Dalaj Lamą oraz innymi nauczycielami z pozostałych buddyjskich szkół odwiedzili Chiny z zamiarem poprawy stosunków politycznych pomiędzy nimi i Tybetem. Wizyta miała zapobiec wojnie, jednak, jak się później okazało, misja zakończyła się niepowodzeniem. Po powrocie 16 Karmapa wznowił swoje podróże. Odwiedzał święte miejsca i klasztory, udzielał nauk, przeprowadzał ceremonię Czarnej Korony oraz błogosławił ludzi.

Przywrócenie linii Szamarów

16 Karmapa przyczynił się do przywrócenia linii Szamarpów. Zgodnie z tradycją mającą swój początek w X wieku n.e. Szamarpowie odpowiadają za odnalezienie i potwierdzenie autentyczności następnego Karmapy. Z kolei Karmapa potwierdza autentyczną inkarnację kolejnego Szamara Rinpocze. Z powodów politycznych od 1792 roku Szamarpowie nie byli rozpoznawani jawnie przez Karmapów. Dopiero w 1958 roku na prośbę 16 Karmapy 14 Dalajlama uchylił wydany w XVIII wieku zakaz. 14 Szamar Rinpocze, Mipam Czokji Lodro, został intronizowany w Tsurpu w trakcie prywatnej ceremonii przeprowadzonej przez 16 Karmapę. Sześć lat później, już na uchodźstwie, kiedy Rząd Tybetański oficjalnie przywrócił instytucję Szamarpy, 16 Karmapa dokonał ponownej intronizacji 14 Szamara Rinpocze, uznając go jednocześnie za drugiego w duchowej hierarchii dzierżawcę linii Kagju.

Emigracja i działalność na emigracji

Na początku roku 1959 stało się jasne, że niemożliwe jest pokojowe rozwiązanie napięć pomiędzy Chinami a Tybetem. Inwazja chińska stała się faktem. 16 Karmapa w towarzystwie 160 osób zdecydował się na opuszczenie Tybetu i udał się do Bhutanu. Zabrał ze sobą najcenniejsze posągi, obiekty rytualne, relikwie, obrazy oraz książki, które od XII wieku były przechowywane w klasztorze w Tsurpu. Grupa Karmapy bezpiecznie dotarła do Shabje Thang w północnym Bhutanie, gdzie zostali ciepło przyjęci przez rodzinę królewską, ministrów oraz wysokich urzędników. Zatrzymali się tam na kilka miesięcy. Ostatecznie Karmapa skorzystał z zaproszenia króla Sikkimu i osiedlił się w starym klasztorze Rumtek, zbudowanym w XVI wieku, za czasów 9 Karmapy. Rząd Indii i władze Sikkimu wsparły finansowo remont starego klasztoru oraz jego rozbudowę. Dzięki ich hojnej pomocy budowa została ukończona po czterech latach. Rumtek stał się oficjalną siedzibą Karmapy poza granicami Tybetu, jak również ośrodkiem buddyjskich studiów i praktyki. Dzięki staraniom 16 Karmapy rząd indyjski dostarczał napływającym z okupowanego Tybetu uchodźcom – zarówno mnichom, jak też świeckim praktykującym – jedzenie oraz ubrania. W tych ciężkich czasach Karmapa nie tylko bardzo dbał o zapewnienie schronienia oraz środków do życia uciekającym przed wojną Tybetańczykom, ale także inicjował i wspierał wszystkie działania mające na celu zachowanie tożsamości kulturowej Tybetu. Dbał w związku z tym o przeprowadzanie tradycyjnych rytuałów w klasztorach, drukował książki, wspierał sztukę i kulturę tybetańską. Karmapa nie przestawał podróżować, udzielać nauk i błogosławić. W 1967 na zaproszenie rodziny królewskiej ponownie odwiedził Bhutan, a w roku 1971 był we wszystkich świętych buddyjskich miejscach w Indiach.

Europa i Ameryka

W 1974 roku na zaproszenia swoich europejskich uczniów, Lamy Ole Nydahla i Hannah Nydahl, wraz z grupą lamów przyleciał do Europy. W Anglii, Szkocji, Danii, Norwegii, Szwecji, Holandii, Niemczech i Francji udzielał publicznych wykładów, przeprowadzał ceremonię Czarnej Korony oraz odwiedzał i błogosławił świeckie ośrodki i grupy medytacyjne, założone zgodnie z jego życzeniem przez Hannah Nydahl i Lamę Ole Nydahla. Dzisiaj Lama Ole kontynuuje zakładanie ośrodków na świecie w imieniu 16 Karmapy. Wszystkie te świeckie miejsca medytacji i poznawania nauk Buddy znajdują się obecnie pod patronatem następcy 16 Karmapy – 17 Karmapy Taje Dordże.

16 Karmapa poprosił swojego ucznia Lamę Dzigme Rinpocze, aby pozostał w Europie. Lama Dzigme zgodnie z jego życzeniem zajął się budową i rozwojem Dhagpo Kagju Ling – położonej we Francji europejskiej siedziby monastycznego odłamu Karma Kagju. Dzisiaj Lama Dzigme Rinpocze jest generalnym sekretarzem następcy 16 Karmapy – 17 Karmapy Taje Dordze.

W styczniu 1975 roku 16 Karmapa poleciał do Rzymu, gdzie spotkał się z papieżem Pawłem VI. Po tym spotkaniu wrócił do Indii. W 1976 roku po raz pierwszy odwiedził Amerykę. Natomiast w 1977 roku po raz kolejny przyjechał do Europy. Podczas tych wizyt udzielał publicznych wykładów i inicjacji, przeprowadzał ceremonie Czarnej Korony, odwiedzał ośrodki Karma Kagju założone w jego imieniu oraz udzielał wielu wywiadów w radiu i telewizji, propagując w ten sposób nauki Buddy i buddyjską kulturę. 16 Karmapa pragnął, aby nauki i metody buddyzmu Karma Kagju były dostępne dla wszystkich zainteresowanych i wychodziły poza wszelkie kulturowe czy społeczne ograniczenia. W 1979 roku na podarowanej mu przez premier Indii Indirę Gandhi działce w New Delhi położył kamień węgielny pod Międzynarodowy Instytut Studiów Buddyjskich KIBI (Karmapa International Buddhist Institute). Dzisiaj Instytut działa pod patronatem jego następcy, 17 Karmapy Taje Dordże. Organizowane są tam studia i kursy na temat filozofii buddyjskiej, medytacji, a także nauka tybetańskiego i sanskrytu.

Ostatnie lata życia

W latach 1979—80 16 Karmapa przebywał głównie w Indiach, gdzie budował kolejny klasztor w Rumteku. Jednocześnie doprowadził do opublikowania drukiem kompletnego wydania nauk Buddy (Kandziur). Pracował niestrudzenie nad rozpowszechnianiem tych nauk. W 1981 roku Karmapa poważnie zachorował na raka. Wyjechał do USA, do szpitala w Chicago. Niestety okazało się, że choroba jest w bardzo zaawansowanym stadium. Podczas pobytu w szpitalu, pomimo doświadczanego bólu, był bardzo pogodny i troszczył się o pielęgniarki i lekarzy. Zmarł 5 listopada 1981 roku. Wśród personelu szpitalnego zdawano sobie sprawę, że była to śmierć niezwykłej osoby. 16 Karmapa pozostawał w medytacji jeszcze trzy dni po śmierci: okolica jego serca była wyczuwalnie ciepła, a ciało elastyczne jak za życia, co potwierdził personel medyczny szpitala. Po tym czasie ciało Karmapy zostało przetransportowane do klasztoru Rumtek i tam poddane ceremonii kremacyjnej.

Wszystkie założone w imieniu 16 Karmapy świeckie ośrodki oraz klasztory w Europie, w obu Amerykach i Australii rozwijają się intensywne po dziś dzień. Obecnie znajdują się pod duchowym patronatem jego następcy, 17 Karmapy Taje Dordże.